A - a

a dentro engva’lhoc
a lado de nekha’
a las once horas la’onse
a menudo calyelhvay’o
a pié naalhpop
a veces mooc’alhma’a
abajo cooneng
abandonar nengelhakhaam
· nengyamasma
abanicar nengmakheem
abanico lhempen’
· naateplhempen’
· nengmakhemmalhca’
abdomen cooneng-engascoc
abertura actec
· engaatong
abierto acmayheem
abollarse alpa’hongcama
abuela engyaama’
· seema’
abuelo engyaata’
· seta’
abundante acyeecahangvaecmoo
acá e
· hay’
· hoova
· hooye
· lha
· lha’e
acabar acmasqueem
acaso lha’a
acción de gracias caaya-cyelhna
aceite cayaam’
· pelhmoc
aceptar nengaasekhay’o
acercarse nentaatseeycamcoo
· nengaamquetvay’
acertar alnapmoo
· aya’heemoo
· nengyootey’o
acertar con suerte nempeyveeycamcoo
achacoso acmomhaape engneenyec
acné alyepheem-nengaa’at
acontecer nentemeem
acordeón moo’aalha’va’
acostumbrarse sengeltaamay’
adentro congne’
adivinanza nenlhaanma
admitir nengay’o
adosar nenteyanmeeycaoc
advertir nengaascama
afeitarse nemfayteem
afuera amyep
agarrar nempathetma
· nengmaycaoc
agradar nengyespongcama
agrandar nengyaanquescama
agrio acmasca
· acmomnac
· ayasqueem
· cas
agua yengmen
aguijón engyettec
aguja quetaama’
agujero a’alhva
· acyangcalheem
ahora quelhvoo’
aire nengennamaam
ala alhempenec
alabar nempaayeescamoo
alambre moopeeyeen-yaamet
alambre fino mooyamta’-ayetcooc
alambrera moopa’ang-aphahac
alargarse acvangcapaycaoc
alas alhempancoc
alcanzar nengmenmaalhengvaeclha’
· nengyootey’o
aldea naatengma
· tengma
alegrarse nengetsapaycam’
· nengetsavascamoo
alegre acpayhaeclha’ engva’lhoc
alejarse nengvangquepma
algodón yaateypeepa’
algunos a’netoo’
· moclham’a
alicates maayet-apcaatec
alinear nengelyemsetma
aliviado nengahapvaecmoo
aljibe yamyaamelquet
allá a
· aa’e
· aha
· aha’e
allí a
· aa’e
· aha
· aha’e
· ma’a
· maa’e
alma enghangaoc
· nengvanmongcama
almacén almaasen
almohada nenteyanmeeycaoc
alrededor de nengyaava’
alto nengvena’teem
· netnoo’
alzar nenga’yenma
· nengelhyavascamoo
amanecer acmoopeyaam’
· ayetsay’
amar aclhaanma engva’lhoc
amargo acmasca
· ayasqueem
· cas
amarillo acyaatectama
· acyatcay’
· tap
amenazar con nengaaseeycam’
amigo de trueque samhaamelh
amonestar nenglavseeycam’
amontonar nengekheem
amontonarse nengekheem
amortiguar nentavaascam’o
añadido acyepetcay’
añadir nengengcahay’
ancho acpayheem
anciana quel’apa
anciano quelaphapa
angaité coo-ya’teves
ángel enlhet-neeten
animal a’soc-navhac
animal acuático yengmen-ascoc
animal doméstico nentooscama
animar nengyaataycaoc
ano engyettec
año mokhetma
· peyaam’
antepasado nengyeeyhaamca’a
antes lhemnenga
· naat
· nanoo’
· nec
· seclhoo’
antes de engmamye’
anzuelo sookhalheem
apagarse acsapoonay’
aparato maaquina
aparecer nengyephongveyaam’
aparecer sorpresivamente acya’teyapma
aplastado acpathapaeclha’
· acpayheem
apoyar nengeleeneeycam’
aprender nengya’sengveyaam’
aprendido nengya’mongveyaam’
apresurado nempekhay’
apresurarse nengelhcahameeycam’
· nengmasqueeycam’
apretado acyetnamaeclhoo
apretar nengelyetsamongaam
· nengya’hapma
apretazón nengmohoyqueclha’
apuntar nengmootquescama
apurarse nengaapa’heeycam’
· nengya’yahaycam’
aquel a
· aa’e
· aha
· aha’e
· ma’a
· maa’e
aquí aaso demostrativo
· as
· as’e
· e
· hay’
· hoova
· hooye
· lha
· lha’e
arado vaetque-alhpehec
arar nengelcakhaam
árbol yaamet
árbol de navidad yavhanma
arco pelhpaa’alh
arco iris pomhet
ardor aatelh
arena lhoop’actec
arenoso actahalpeyaam’
armónica moohaapen’-a’ta’aoc
arnés noolhe’-pyespoc
arrancar nengapteem
arrastrarse nengloycam’
arreglar el corazón nengelaanqueclha’ engva’lhoc
arrepentirse nengya’mongquescama engva’lhoc
arriba neeten
arrimarse nenteyanmeeycaoc
arrojar nengelyacnay’
· nengyenhaam
arrojarse al suelo nengna’alhpooleeyquenta’
arrollar nengyespongqueyaam’
arroz pa’at-actec
arrugado acya’saeclha’
· acyeptongcama
· nempelhnanma
articulación alyeptetaclha’
asa alhaata’aoc
asar nengelvatnama
· nengyelhnaayam’
asesino tecyavaa-ngyaap
así no más na’sa
así que acnoo
· ho’sa’a
· nengelaaney’o
asiento nentahaneem
asombrarse acyamascama engva’lhoc
· sengmaayeescama
Asunción nepeyaam’
asustarse nengnelhtengaamoo neeten
· nengyangvactama
atajar nengmaycamcoo
ataque sengahapvay’
atar nempelhteteem
· nenteteem
· nengyecpentamaeclha’
ataviarse nengelna’lhemquescama
atragantarse sengloomoo
atravesar con nengya’lhaclhama
aunque nengyeplom
· nengyesecsa
· venneessec
avergonzarse nengmangcactama
· sengelnavaam
avestruz lhaapen
avión meyooyam’-neeten
avión a chorro pa’anma-yettec
avisar nengeltemnaasqueclhoo
· nengeltemnascama
ayoreo nengyaava’
· quenmecpeyem
ayudar nempasmoom
azada alhpehec
azotar nengelyecpelhquetma
azúcar yaampa’at-yengmenec
azul acyaapa’mateem