A - a
a dentro
engva’lhoc
a lado de
nekha’
a las once horas
la’onse
a menudo
calyelhvay’o
a pié
naalhpop
a veces
mooc’alhma’a
abajo
cooneng
abandonar
nengelhakhaam
·
nengyamasma
abanicar
nengmakheem
abanico
lhempen’
·
naateplhempen’
·
nengmakhemmalhca’
abdomen
cooneng-engascoc
abertura
actec
·
engaatong
abierto
acmayheem
abollarse
alpa’hongcama
abuela
engyaama’
·
seema’
abuelo
engyaata’
·
seta’
abundante
acyeecahangvaecmoo
acá
e
·
hay’
·
hoova
·
hooye
·
lha
·
lha’e
acabar
acmasqueem
acaso
lha’a
acción de gracias
caaya-cyelhna
aceite
cayaam’
·
pelhmoc
aceptar
nengaasekhay’o
acercarse
nentaatseeycamcoo
·
nengaamquetvay’
acertar
alnapmoo
·
aya’heemoo
·
nengyootey’o
acertar con suerte
nempeyveeycamcoo
achacoso
acmomhaape engneenyec
acné
alyepheem-nengaa’at
acontecer
nentemeem
acordeón
moo’aalha’va’
acostumbrarse
sengeltaamay’
adentro
congne’
adivinanza
nenlhaanma
admitir
nengay’o
adosar
nenteyanmeeycaoc
advertir
nengaascama
afeitarse
nemfayteem
afuera
amyep
agarrar
nempathetma
·
nengmaycaoc
agradar
nengyespongcama
agrandar
nengyaanquescama
agrio
acmasca
·
acmomnac
·
ayasqueem
·
cas
agua
yengmen
aguijón
engyettec
aguja
quetaama’
agujero
a’alhva
·
acyangcalheem
ahora
quelhvoo’
aire
nengennamaam
ala
alhempenec
alabar
nempaayeescamoo
alambre
moopeeyeen-yaamet
alambre fino
mooyamta’-ayetcooc
alambrera
moopa’ang-aphahac
alargarse
acvangcapaycaoc
alas
alhempancoc
alcanzar
nengmenmaalhengvaeclha’
·
nengyootey’o
aldea
naatengma
·
tengma
alegrarse
nengetsapaycam’
·
nengetsavascamoo
alegre
acpayhaeclha’ engva’lhoc
alejarse
nengvangquepma
algodón
yaateypeepa’
algunos
a’netoo’
·
moclham’a
alicates
maayet-apcaatec
alinear
nengelyemsetma
aliviado
nengahapvaecmoo
aljibe
yamyaamelquet
allá
a
·
aa’e
·
aha
·
aha’e
allí
a
·
aa’e
·
aha
·
aha’e
·
ma’a
·
maa’e
alma
enghangaoc
·
nengvanmongcama
almacén
almaasen
almohada
nenteyanmeeycaoc
alrededor de
nengyaava’
alto
nengvena’teem
·
netnoo’
alzar
nenga’yenma
·
nengelhyavascamoo
amanecer
acmoopeyaam’
·
ayetsay’
amar
aclhaanma engva’lhoc
amargo
acmasca
·
ayasqueem
·
cas
amarillo
acyaatectama
·
acyatcay’
·
tap
amenazar con
nengaaseeycam’
amigo de trueque
samhaamelh
amonestar
nenglavseeycam’
amontonar
nengekheem
amontonarse
nengekheem
amortiguar
nentavaascam’o
añadido
acyepetcay’
añadir
nengengcahay’
ancho
acpayheem
anciana
quel’apa
anciano
quelaphapa
angaité
coo-ya’teves
ángel
enlhet-neeten
animal
a’soc-navhac
animal acuático
yengmen-ascoc
animal doméstico
nentooscama
animar
nengyaataycaoc
ano
engyettec
año
mokhetma
·
peyaam’
antepasado
nengyeeyhaamca’a
antes
lhemnenga
·
naat
·
nanoo’
·
nec
·
seclhoo’
antes de
engmamye’
anzuelo
sookhalheem
apagarse
acsapoonay’
aparato
maaquina
aparecer
nengyephongveyaam’
aparecer sorpresivamente
acya’teyapma
aplastado
acpathapaeclha’
·
acpayheem
apoyar
nengeleeneeycam’
aprender
nengya’sengveyaam’
aprendido
nengya’mongveyaam’
apresurado
nempekhay’
apresurarse
nengelhcahameeycam’
·
nengmasqueeycam’
apretado
acyetnamaeclhoo
apretar
nengelyetsamongaam
·
nengya’hapma
apretazón
nengmohoyqueclha’
apuntar
nengmootquescama
apurarse
nengaapa’heeycam’
·
nengya’yahaycam’
aquel
a
·
aa’e
·
aha
·
aha’e
·
ma’a
·
maa’e
aquí
aaso demostrativo
·
as
·
as’e
·
e
·
hay’
·
hoova
·
hooye
·
lha
·
lha’e
arado
vaetque-alhpehec
arar
nengelcakhaam
árbol
yaamet
árbol de navidad
yavhanma
arco
pelhpaa’alh
arco iris
pomhet
ardor
aatelh
arena
lhoop’actec
arenoso
actahalpeyaam’
armónica
moohaapen’-a’ta’aoc
arnés
noolhe’-pyespoc
arrancar
nengapteem
arrastrarse
nengloycam’
arreglar el corazón
nengelaanqueclha’ engva’lhoc
arrepentirse
nengya’mongquescama engva’lhoc
arriba
neeten
arrimarse
nenteyanmeeycaoc
arrojar
nengelyacnay’
·
nengyenhaam
arrojarse al suelo
nengna’alhpooleeyquenta’
arrollar
nengyespongqueyaam’
arroz
pa’at-actec
arrugado
acya’saeclha’
·
acyeptongcama
·
nempelhnanma
articulación
alyeptetaclha’
asa
alhaata’aoc
asar
nengelvatnama
·
nengyelhnaayam’
asesino
tecyavaa-ngyaap
así no más
na’sa
así que
acnoo
·
ho’sa’a
·
nengelaaney’o
asiento
nentahaneem
asombrarse
acyamascama engva’lhoc
·
sengmaayeescama
Asunción
nepeyaam’
asustarse
nengnelhtengaamoo neeten
·
nengyangvactama
atajar
nengmaycamcoo
ataque
sengahapvay’
atar
nempelhteteem
·
nenteteem
·
nengyecpentamaeclha’
ataviarse
nengelna’lhemquescama
atragantarse
sengloomoo
atravesar con
nengya’lhaclhama
aunque
nengyeplom
·
nengyesecsa
·
venneessec
avergonzarse
nengmangcactama
·
sengelnavaam
avestruz
lhaapen
avión
meyooyam’-neeten
avión a chorro
pa’anma-yettec
avisar
nengeltemnaasqueclhoo
·
nengeltemnascama
ayoreo
nengyaava’
·
quenmecpeyem
ayudar
nempasmoom
azada
alhpehec
azotar
nengelyecpelhquetma
azúcar
yaampa’at-yengmenec
azul
acyaapa’mateem