Monthly Archives: September 2024

Peteĩ ñomongeta oĩháme umi líder ha lideresa ojeikuaaukákuri marandu ypykuéra ñe’ẽ rehegua.

Posted on 05/09/2024

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha (PÑS) ha Programa de las Naciones Unidas para el Desarrollo (PNUD) Paraguáipegua, Iniciativa Global TICCA ha Programa de Pequeñas Donaciones, ombosako’íkuri «Ñomongeta umi mburuvicha guasu ypykuérava oñe’ẽhápe ypykuéra ñe’ẽ ñeñangareko ha ñemombaretejeyrã rehe». Ko tembiapoguasu oñembosako’íkuri Comité Directivo Nacional ñepytyvõme, ko atýpe oĩ Ministerio del Ambiente y Desarrollo Sostenible, Instituto Forestal Nacional, Red POJOAJU, REDESPI ha Federación por la Autodeterminación de los Pueblos Indígenas.

 

 

Ko ñembyaty aja, ojeikuaauka marandu ñe’ẽnguéra rapereka rehegua, oñehesa’ỹijohaguépe Paĩ Tavyterã ha Mbya Guarani rekove, ko tembiapo omotenondékuri PÑS mba’apoharakuéra umi ypykuéra atygua ndive ha Programa TICCA/PPD/PNUD Paraguái ñepytyvõme. Ko marandu ojehechauka ñepyrũva oike umi tembiapo oñemboguatáva Ypykuéra Jasy ryepýpe, Oficina del Coordinador Residente ONU Paraguái ha Grupo Interagencial de Pueblos Indígenas jeykeko mbaretépe.

 

 

Ko tembiapo rupive ojehechakuaáta mba’eichaitépa umi aty Paĩ Tavyterã ha Mbya Guarani oiporu iñe’ẽ tee, Jeguahaty ha Ka’aguy Poty Rorýpe, Concepción tavusúpe, ha avei Naranjito ha Karumbe’ýpe, San Pedro ha Caazapá tavusúpegua. Ko’ã marandu osẽva upe tembikuaarekágui ombohapéta tembiaporã oñemboguatava’erã ko’ã ñe’ẽ ñangarekorã, kóva ojehechakuaa heta rupi hetaha ypykuéra ohejáva iñe’ẽ tee oñe’ẽ hag̃ua ambue ñe’ẽme.

 

 

Upéichante avei, ko tembiapo osẽ pyahúva oñemog̃uahẽ jehaipy rupive, ojeguereko peteĩ aranduka peteĩteĩ ypykuéra atýpeg̃uarã, ojehechahápe iñe’ẽnguéra jeporu opaite mba’épe hekoha ryepýpe. Iporã ojeikuaa avei ko’ã aranduka ikatuha ojehu digital-pe PÑS ñandutiroguépe.

PÑS oĩkuri guaraní ñe’ẽ arapokõindy ñemohu’ãme

Posted on 02/09/2024

Tembiapoguasu ombosako’íva’ekue Itapúapegua Tetã Mobo’ehaovusu, hérava “Guarani Vy’a Guasu”, oñemohu’ã peteĩ atyguasu oñembohasava’ekue tembiporupyahu rupive ha ombyatypaiteva’ekue umi tapicha katupyry omba’apo ha ohayhu añetéva guive guaraní ñe’ẽ.  Ko tembiapo ñemohu’ãme oĩ Kuri Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyhára, Mgtr. Javier Viveros, avei haihára recharamomby Susy Delgado. Ko tembiapo oiko Guarani Arapokõindy ryepýpe.

Sãmbyhyhára Viveros oñe’ẽ upépe haiku guaraníme rehe, ohesa’ỹijóvo upéicha ñe’ẽporãhaipyre ypykuéra ñe’ẽmegua. Hákatu, Susi Delgado oñe’ẽ “Traducción Literaria” rehe, upépe omombe’u mba’éichapa oñembohasa guaraníme ko’ã ñe’ẽporãhaipyre.

 

PÑS guive, roykeko mbarete op+aichagua tembiapo oñemboguatáva ñe’ẽnguéra ñemyasãirã.

Oñemopyenda ñepyrũ Consejo Nacional Ñemoñe’ẽ ha Aranduka rehegua

Posted on 02/09/2024

Ojejapókuri aty ojejuhu ha oñemopyenda ñepyrũha Consejo Nacional Ñemoñe’ẽ ha Aranduka rehegua. Kóva oikókuri Mariscal López Centro de Convenciones rógape ha ombyatypaite umi tapicha katupyry omba’apóva guive arandupy, tekombo’e ha tetã rekuái rehehápe.

 

Ko aty oñemopyendáva rupive oñemokyre’ỹse ojehai hag̃ua ñe’ẽporãhaipyre opaite ñe’ẽ ñane retãme oñe’ẽvape.  Ko’ã ñe’ẽ apytépe oñemotenondevéta umi hekove kangyvéva, ha upéicha oñeipytyvõta oñeñangareko ha oñemyasãĩ hag̃ua ko’ã ñe’ẽ opáichagua ñe’ẽporãhaipyre ha mba’e’aporãmby ñemoherakuã rupive.

 

 

Upéichante avei, oñemomba’eguasu umi jehaipy mokõi ñe’ẽmegua, ojehechakuávo ko’ã apytépe mokõive ñe’ẽ tee ha ypykuéra ñe’ẽ. Ko’ã tembiapo oporogueroikéva opavavépe ohechakuaa avei umi tapicha ikatupyry ambuévape, kóicha ojehai hag̃ua avei haipyre ko’ã atygua oikũmby ha oiporukuaáva.

 

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha rérape oĩkuri Ñe’ẽnguéra Rapereka Moakãharapavẽ, karai Arnaldo Casco Villalba. Ko’ã tembiapo oñembosako’íva oñemokyre’ỹ hag̃ua ñemoñe’ẽ ha ñe’ẽporãhaipyre guerojera opaite ñe’ẽ ñane retãmeguápe omomba’eguasu tekojoparaeta ha ñe’ẽita ñane randupy mba’erekopyháicha katuete oñeñangareko ha oñemyasãiva’erã.

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha oñe’ẽkuri mokõive ñe’ẽ tee jeporumemerã rehe

Posted on 02/09/2024

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyhára, karai Javier Viveros, oñe’ẽkuri ñe’ẽrandu oñeimeha ha ojehechaha avei tembiporupyahu rupive oñembohérava «Nañohendu ha ñañe’e guarani rehe», Ñomongeta guaraní ñe’ẽ rehe, Ministerio Público ombosako’íva ha oikova’ekue Centro de Entrenamiento del Ministerio Público (CEMP) rógape. Ko ñembyaty aja, karai sãmbyhyhára omog̃uahẽ peteĩ marandu Paraguái  ñe’ẽnguéra rape’apo rehegua ha mba’e mba’épa oñemboguata ojejúvo mokõive ñe’ẽ tee oikove mbarete hag̃ua ojoykére ha ojeporumememe hag̃ua peteĩchaite.

 

Ko ñe’ẽarandúpe ojeikuaauka  mba’e tembiaporapépa oñemboguata ojejúvo ko’ã ary ohasaramóvape ikatu hag̃uáicha mokõive ñe’ẽ tee ojeporu katui ojoykerete tetã rembiapópe ha tekoatýpe mayma tetãyguára ojojuhuhápe.