November 2024 – Page 3 – Paraguái Ñe'ẽnguéra Sãmbyhyha

PÑS moakãharapavẽ oñe’ẽkuri Tetãita Amnadajépe

Posted on 05/11/2024

Ñe’ẽasa, Tapereka, Arandupyeta ha Ñe’ẽheta Rehegua Amandaje Porundyha, Oĩháme Tetãygua ha Pytagua «Ypykuéra Ñe’ẽita Yvy’ape Árigua Pa Ary ryepýpe», karai Arnaldo Casco Villalba, Ñe’ẽnguéra Rapereka Moakãharapavẽ, oĩva Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha poguýpe, oñe’ẽkuri ko amandajépe umi hispanismo oikéva guaraní paraguayo ryepýpe rehe.

Ko’ápe ojehechauka umi marandu osẽva’ekue tembikuaareka ko moakãhapavẽ omboguatava’ekuégui, mba’éichapa umi ñe’ẽ iñambue ohóvo guarani ñe’ẽ oiporu rire español-gui.

Ñe’ẽasa, Tapereka, Arandupyeta ha Ñe’ẽheta Rehegua Amandaje Porundyha, Oĩháme Tetãygua ha Pytagua «Ypykuéra Ñe’ẽita Yvy’ape Árigua Pa Ary ryepýpe» ipukúkuri mbohapy ára ha ombosako’íkuri Fundación ha Instituto Técnico Superior de Estudios Culturales y Lingüísticos Yvy Marãe’ỹ.

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha oĩkuri Aranduka ha Tembikuaa Jehechauka 16ª «Caaguazú Omoñe’ẽ»-me

Posted on 05/11/2024

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha (PÑS) oĩkuri Aranduka ha Tembikuaa Jehechauka 16ª «Caaguazú Omoñe’ẽ»-me, tembiapoguasu oikova’ekue Coliseo Departamental «El Cerrito»-pe, opytáva Coronel Oviedo, Caaguazú tavaópe.

PÑS rérape oñe’ẽkuri kuñakarai Rossana Bogado, Ypykuéra Ñe’ẽ Ñeñongatu ha Ñemyasãi Moakãharapavẽ, upépe ha’e oñe’ẽ mba’e rupípa tuichamba’e oñeñangareko ha oñeñongatu umi ypykuéra ñe’ẽ. Oñe’ẽ aja oikuaauka ko tetã remimoĩmby rembiapoita ñe’ẽnguéra rehehápe, ko’ýte imandu’a umi temmbiapo oñemboguatávare oñeñanagreko ha oñemyasãi hag̃ua Paraguáipe ko’ã ypykuéra ñe’ẽ.

PÑS jeroike ko’ãichagua tembiapoguasúpe ohechauka ojepytaso mbareteha temimoĩmbyháicha tetã arandupy ha ñe’ẽita rehe, ko’ýte tembiapoguasu Decenio Internacional de las Lenguas Indígenas ryepýpe.

Ñe’ẽryru ha ñe’ẽtekuaa Enxet rekávo

Posted on 04/11/2024

Ko pyharevépe, Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyhára, karai Javier Viveros oñembyatýkuri karai Remigio Romero López ndive, ha’ehína líder Karanda atýpegua, Pueblo Enxet rehegua; ko’ãva oiko Irala Fernández-pe Presidente Hayes tavusúpe. Omoirũ avei ko aty karai Ramón Barboza, Ypykuéra Ñe’ẽ Ñeñongatu ha Ñemyasãi Moakãhapavẽ mba’apohára, PÑS ryepýpegua.

Ko atýpe oñomongeta hikuái mba’éichapa ikatúta oñembohape ha upéi oñemboguata enxet ñe’ẽ’ẽryru ha ñe’ẽtekuaa jeikuaauka ág̃a 2025 arýpe. PÑS hembiapoita apytépe omba’apose avei omyasãi hag̃ua peteĩ aranduka oguerekóva umi enxet mombe’upy ha avei toñeñongatu peteĩ tembiporu audiovisual-pe ypykuéra ymavegua kuaapyeta.

Enxet ñeẽ oĩhína maskoy ñe’ẽatýpe, kóva apytépe oĩ avei sanapaná, guaná, angaite, toba maskoy, enxet sur ha enlhet norte ñe’ẽ: ko’ãva apytépe oĩ heta oguepotámava, upéva rupi tekotevẽtereíma oñemba’apo oñeñongatu ha oñemombarete jey ñe’ẽnguéra.

Oñemokyre’ỹ ojejúvo ñe’ẽ teekuéra ojeporu joja hag̃ua Coronel Oviedo távape

Posted on 01/11/2024

Oñemba’apo mbarete ojejúvo oñemopyenda hag̃ua umi Unidad de Asuntos Lingüísticos (UAL) taha’e tavao ha tavusuoha rupi, upéicha ojerure ha oñemboguapy Tembiapoukapy 6797/17 -pe ha upévare oñeg̃uahẽ avei Coronel Oviedo távape oñeñemongeta hag̃ua imburuvichakuéra ndive ha oñembohape hag̃ua ichupekuéra ñe’ẽnguéra jeporu porãverã rekávo.

Pytyvõhára adjunta kuñakarai Delia Jilek, asesor de gabinete, karai Juan Ceferino Pereira; tapicha ikatupyry ambuéva pytyvõhára , kuñakarai Nury Martínez de Fabio, omog̃uahẽ Tapicha Ikatupyry Ambuéva Derécho Ñangarekoha kotýpe umi mba’apohára oúva PÑS rérape, Esmilse Ramírez omba’appóva lengua de Señas Moakãhapavẽme ha Karin Mendoza omba’apóva Ñe’ẽnguéra Rape’apo Moakãhapavẽme.

Ko ñembyatypy aja oñeñe’ẽ Léi 4251/10 Ñe’ẽnguéra rehegua, Léi 6530/20 Lengua de Señas rehegua ha Tembiapoukapy hesegua 9274/23 rehe ha upéichante avei umi tembiapo ikatukuaáva omboguata oñondive oñemombarete hag̃ua ñe’ẽnguéra rekove ko tavaópe.

Ipahaitépe umi tapicha oĩva tavao rérape he’i iporãva’erã ha tekotevẽha oñembokatupyry mba’apoharakuérape oikuaa hag̃ua opaite mba’e ojejeruréva ko’ã léi rupive, kóicha oñeipytyvõ hag̃ua umi tetãyguára oúva ko tavaópe omba’ejerurévo hemikotevẽ ha toñemoañete upekuévo iderécho ñe’ẽ rehegua oguerekóva.

PÑS oĩkuri ñe’ẽasa, Tapereka, Arandupyeta ha Ñe’ẽheta Rehegua Amandaje Porundyhápe, Oĩháme Tetãygua ha Pytagua

Posted on 01/11/2024

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyhára, karai guasu Javier Viveros ha hembiapo irũ kuñakarai Rossana bogado de Orué, Ypykuéra Ñe’ẽ Ñeñongatu ha Ñemyasãi Moakãharapavẽ, oñe’ẽkuri Ñe’ẽasa, Tapereka, Arandupyeta ha Ñe’ẽheta Rehegua Amandaje Porundyhápe, Oĩháme Tetãygua ha Pytagua, oikova’ekue San Lorenzo távape.

Sãmbyhyhára Viveros oñe’ẽ Qom ñe’ẽryru rehe, mba’éichapa oñembapo hese ha mba’etéparaka’e PÑS rembiapo ko aranduka oñeguenohẽ hag̃ua. Kuñakarai Rossana Bogado de Orué katu oñe’ẽ hembiasaita rehe, umi tembiapo omboguatava’ekue ypykuéra rekohápe, ko’ýte imandu’a umi mba’e ohasava’ekue mbya guaraní paí tavyterã ndive.

Ko amandajépe oĩkuri avei ambue tapicha ikatupyrýva ñe’ẽ rekópe, oñe’ẽva’ekue heta mba’e porã rehe, umíva apytépe oĩ ñe’ẽnguéra rape’apo ha umi polítika oñemboguatáva tetã ambuére oñeñangareko katui hag̃ua ñe’ẽnguéra rehe.

Ko amandaje, Yvy Marãe’ỹ ombosako’iva’ekue oñembohasákuri oñeñe’ẽ aja Facebook rupive, kóicha oñeiptyvõ um tapicha arapýreguape oike, ohecha ha ohendu hag̃ua oñe’ẽ jave mba’épa ojejapo ñe’ẽnguéra rehehápe ha mba’épa ojejapoveva’erã ko’ãva hekove puku hag̃ua.

PÑS omog̃uahẽ iñe’ẽarandu recharamomby Pilar Amandajépe

Posted on 01/11/2024

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha mba’apoharakuéra oñe’ẽkuri Ñembyaty Tembikuaa Ñemyasãihápe, ojejapova’ekue Amandaje Arýpegua Tembikuaareka rehegua 12-ha ryepýpe ha ombosako’íva Facultad de Ciencias, Tecnologías ha Artes oĩva Tetã Mbo’ehaovusu Pilar-pegua poguýpe.

Ñe’ẽnguéra Rapereka Moakãharapavẽ, karai Arnaldo Casco Villalba ha mbohapehára Biera Yboty Cubilla, mokõive PÑS-pegua oĩ ñe’ẽmyasãiháramo ko ñembyatypy oikova’ekue Pilar távape.

Karai Arnaldo Casco oñe’ẽ umi hispanismo ojejuhúvare guaraní paraguayo-pe. Upéichante avei, Biera Cubilla oñe’ẽ mba’éichapa ingles ñe’ẽ ojehecha Paraguay paisaje linguistico-pe.