Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha (PÑS), Esmilse Ramírez rupive, Lengua de Señas Moakãhapavẽ mba’apohára, ome’ẽ tembiaporã ojapova’ekue Temimoĩmbygua Moakãhapavẽ, Tetã Rendyry Ñangarekoha (TEREÑA) arandukarendápe.
Temimoĩmby ñome’ẽ ryepýpe, PÑS-pe oiporukákuri Lengua de Señas Ñe’ẽryru ikuatiapyréva, oguerekóva 1.000 Señas ojeporúva Paraguáipe. Ko tembipuru ojejapova’ekue TEREÑA rupive ary 2007 ha 2008-pe, hembiapokuéraramo oipytyvõ hag̃ua intérprete-kuérape,ha avei umi ohendu’ỹvape, opytáma Formación ha Capacitación Mbohapeha rembiporúramo arandukarenda ryepýpe.
Tembipuru oguerekóva oipytyvõta Lengua de Señas Signario ha oñemboheko hag̃ua hendapete ojejapóvo Léi 6530/20 he’iháicha “Ohechakuaáva Lengua de Señas Paraguaya (LSPy) ha’évo ñe’ẽ tee umi ohendu’ỹva apytépe, ha avei hembiapoukapy ombohekoguatáva”
Koichagua ñoipytyvõ omombarete mokõive temimoĩmby rembiporã taha’e jeroike, ñe’ẽreko rupive jeikekatu ha tetã rembiporã ñemombarete, ohupyty hag̃ua umi ohendu’ỹva Paraguaigua remikotevẽ.