Monthly Archives: November 2025

Cátedra Guaraní oikékuri peteĩ feria del libro tuicháva Argentina retãmeguápe

Posted on 04/11/2025

Cátedra Guaraní Asociación de Universidades del Grupo Montevideo (AUGM) Universidad Nacional de Asunción (UNA) pegua oĩkuri XII Feria del Libro Caá Catí “Cuna de Poetas”, oñemotenondéva tavaguasu Corrientes, Argentina retãme, arapokõindy paha ohasaramóvape. Ko aty guasúpe oñeñe’ẽkuri “Guarani en el Sistema Educativo del Paraguay” rehe ohendukáva Dra. Celia Godoy, omotenondéva pe guaraní ñehekombo’e ha omyakãva pe Licenciatura en Guaraní Instituto Superior de Lenguas UNA-pegua.

Ko aty guasúpe oĩkuri mburuvichakuéra ambue tatãygua, haihára ha umi mbo’ehaovusu tuichaicháva, umíva apytépe ojehecharamo ko Cátedra Guaraní Universidad Nacional del Nordeste (Argentina) ha avei Centro de Estudios Etnográficos Facultad de Humanidades rehegua.

Ojekuaava’erã Yvyty Ka’a Katĩ ha’eha pe táva réra itujavéva ojehaiva’ekue táva Corrientes-pegua ha, guaraní ñe’ẽme, he’ise “yvyty yvate oguerekóva tyakuã tatatĩva ha mbarete ka’avokuéra upepeguápe”.

Ko téra osẽ ypy peteĩ marandu 1637 arýpe pa’ikuéra jesuita Pedro Domenech ha Juan Sixto rupive, omombe’uhápe poapypa mbohapy tapicha guarani oikóva Yvyty Ka’a Katĩme. Ko aty renondépe, umi jesuita omongarai chupekuéra “umi poapypa mbohapy” ha oheja hikuái Tupãsy Rosario ra’ãnga ohechaukáva ohasahague upérupi.

Pe Municipalidad réra oje’eva’ekue, oisãmbyhýva intendente Jorge Meza ha ipytyvõharakuéra, oiporavóva ko téra omomba’eguasu ha omombaretévo joaju guaraní arandupy ha tekoha, peteĩ tembiapo juaju oñemotenondéva oikomava’ekuépe Universidad Nacional del Nordeste ndive.

PÑS oĩkuri amandaje 20 ary Tekoporã Mbarete ára reheguápe

Posted on 04/11/2025

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha (PÑS) rérape oĩkuri Celia Godoy, motenondeharapavẽ Dirección General de Lengua de Señas-pegua, amandaje omomorãva 20 ary Tekoporã Mbarete rehegua.

Ko aty guasu ombosako’i Ministerio de Desarrollo Social (MDS), oipytyvõva chupe organización ha mbo’ehaovusuita oykekóva omombaretevévo ko política pública, tuicha mba’éva Tetã Rekuái apopyrãme g̃uarã omochi’ĩvo mboriahu reko ha omombaretevévo opaichagua tapichakuéra viru reko rehegua.

Ko tembiapo guasu oikókuri Centro Cultural Puerto de Asunción rógape ha oñe’ẽkuri ko aty ñepyrũme Ministerio de Desarrollo Social motenondehára, Tadeo Rojas, omomba’eguasúva ko ojeheróva Tekoporã heñoihague ombohovái hag̃ua, mboriahu reko pa’ũme, Estádo rembiapoteévaramo ome’ẽhápe pirapire peteĩ ogayguápe ohechávo avei opavavete pypeguávape, omotenondévo umi oikotevẽvévape.

Péicha avei, omomba’eguasu ko tembiapo oheka ndaha’éi omboguejývo mboriahu reko añónte, avei oipe’ase tekoasy ojehúva heta tapichápe ogueroikesehápe derécho tuicha mba’éva ikatúva tekotee, tekombo’e, tesãi, karuporã ha óga rehegua.

Ojejapo PAACI documental mokoĩha Pueblo Nivaĉle rekohápe.

Posted on 04/11/2025

Arapokoĩndy ohasava’ekuépe ojejapo documental mokoĩha Programa de Acceso al Audiovisual a Comunidades Indígenas (PAACI) ryepýpe, omotenondéva Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha, Instituto Nacional del Audiovisual Paraguayo (INAP), Instituto Paraguayo del Artesano (IPA), Secretaría Nacional de Cultura – Fondo Nacional de la Cultura y las Artes (SNC-Fondec) ha Instituto Paraguayo del Artesanía y la Cultura (IPAC).

Mba’apoharakuéra ko audiovisual-pegua osẽ oñe’ẽ tapichakuéra ko’ã atygua ndive ha ombyaty iñarandukuaakuéra ko documental-pe g̃uarã tekoha Jope, Samaria ha Campo Loa Nasuc, Pueblo Nivaĉle rehegua.

PAACI, peteĩháme, oipytyvõma mitãrusukuéra pueblo Angaité, Nivaĉle, Majui ha Guaraníme, ha oñemohu’ã hag̃ua ojejapohína irundy documental, ko’ãga oñemba’apóva hese.

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha omoĩrũ Naciones Unidas 80.º aramboty Paraguáipe

Posted on 04/11/2025

Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha (PÑS) omoirũ aty jeguerovy’ahápe Organización de las Naciones Unidas (ONU) 80.º aramboty, oikova’ekue Banco Central del Paraguay Salón de Convenciones-pe, oĩ avei upe árape ñane retã mburuvichakuéra, diplomático, temimoĩmby ambue tetãyguáva ha ambueve oĩva’ekue ko atýpe.

PÑS rérape oĩkuri Rossana Bogado de Orué, Ypykuéra Ñe’ẽ Ñeñongatu ha Ñemyasãi Moakãhapavẽ moakãhára, ko atýpe oñemomba’eguasu Paraguáipe ojehechakuaa rehe arandukuaakuéra, ojeiko rehe py’aguapýpe, oñemboaje tapichakuéra derecho ha desarrollo sostenible.

Omoakã ko aty Igor Garafulic, Naciones Unidas motenondehára Paraguáipe, ijykére oĩ hendive hembireko ha 22 oĩva agencia-kuéra rerapegua, ONU fondo ha apopyrãnguéra oĩva ñane retãme, oporomomaitei ha oporomog̃uahẽ opavavépe, avei umi fuerza de paz-pe paraguaigua hecharamombýva oĩva ONU-pe.

Oñepyrũ ko jegueromandu’a opurahéi ñepyrũvo Ñane Retã Purahéiguasu soprano Alejandra Meza, upe rire ojehechauka ta’ãngamýi rupive karai António Guterres ñe’ẽ, pytyvõharapavẽháicha ha avei audiovisual ohechaukáva ONU rembiapo Paraguáipe. Oñeisãmbyhy ko atyguasu español-guaraníme ha oñembohasa avei lengua de señas-pe, ojegueroikévo péicha opavave ñe’ẽnguéra ha opavavetépe g̃uarãva.

Atyguasu aja, umi oĩva’ekuépe oñembovy’a grupo Anga Rory purahéi rorýpe, omoakã ha opurahéiva Lilia Doldán.

PÑS, MEC ha Guarani Ñe’ẽ Rerekuapavẽ omba’apo oñondive oguenohẽ hag̃ua kuatia guarani jeporurã rehegua tekombo’epýpe.

Posted on 04/11/2025

Mbohapyve temimoĩmby omba’apo ojoykére omyasãi ha omombareteve hag̃ua ñe’ẽkoĩ ñane retãme, Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha, Ministerio de Educación y Ciencias (MEC) ha Guarani Ñe’ẽ Rerekuapavẽ rérapegua oñomongeta jahechápake ndojeguerekói peteĩ kuatia ombohapéva mba’eichaitépa ojeporuva’erã guarani umi mitã ha mitãrusukuéra oñembo’e hag̃ua mbo’ehao ryepýre. Ojeheka avei tojeporu hendapeporã Léi 4251/10 “Ñe’ẽnguéra rehegua” opaite jehekombo’erã ñane retãpýre.

PÑS rérape oĩkuri Alcibiades Brítez, Ñe’ẽnguéra Rape’apo Moakãhapavẽ pyruhára, Diego Duarte, Gestión de Políticas Lingüísticas-pegua mbohapehára; Arnaldo Casco, Ñe’ẽnguéra Rapereka moakãharapavẽ; ha Christian R. Ojeda, Dpto. de Estudios Linguísticos mbohapehára. Ko atýpe oĩ avei Zulma Trinidad, Guarani Ñe’ẽ Rerekuapavẽ rérape.

MEC rérape oĩ Carmen Duarte, Currículum moakãhára, Andrea Samudio, dpto. de Elaboración Curricular mbohapehára, ha Emilia Pérez, Enseñanza de Lenguas-pegua mbohapehára.

Ñomongeta aja, maymave temimoĩmby rérapegua ohechakuaa tekotevẽha oñembohapeporã mba’eichaitépa ojehai ha oñembo’eva’erã, peteĩchapa toñeguenohẽ umi aranduka oĩva mokoĩve ñe’ẽme ha avei guaraníme ojehai jave tove tojeykeko mbojojahakuéra ojerureháicha rehe.

Ko tembiapo ñondivegua rupive, PÑS, MEC ha GÑR ohechauka ojepytaso mbareteha ñane retã ñe’ẽkoĩ rehehápe ha avei tojegueroike ha toñemomba’e guarani jeporu umi tetã rembiaporã teépe ha opavavete tekombo’erãnguérame.