Ypykuéra aty Macharety (Pueblo Guarani rehegua), opytáva Mariscal Estigarribia táva, Boquerón tavusúpe, oñemboguatákuri peteĩ tembiapo ojehapereka ha oñeñongatu hag̃ua ko guarani ñe’ẽ ojeiporúva Chákope. Ko tembiapo oike apopyrã ohekáva tojejapo peteĩ tembiporu lexicográfico guarani ñe’ẽ Chákogua reheguápe, ikatuhag̃uáicha oñeñongatu ha oñemombarete jey ijeporu mamo hendápe ha opiate mba’erã.

Ko atýpe oipytyvõ mbarete mbo’eharakuéra tendagua María Juana
Guainer, María del Pilar Miguel Franco ha Bernardo Acosta Pitoe, ha’ekuéra omog̃uahẽ ikuaapy ha iñarandu ko ñe’ẽ rehegua ha’erupi isy ñe’ẽ, iñe’ẽ ypy.

 Paraguái Ñe’ẽnguéra Sãmbyhyha rérape omba’apo kuñakarai Sonia Ávalos, Ypykuéra Ñe’ẽ Oguepotáva Ñemoĩngove ha Ñemombaretejey Mbohapehára ha mba’apohára Zeneida Quiñónez, mokõivéva omba’apo Ypykuéra Ñe’ẽ Ñeñongatu ha Ñemyasãi Moakãhapavẽ ryepýpe, ha’ekuéra oykeko ha omba’apo kyre’ỹ oúvo ko ñe’ẽndy oñeñongatu ha oñemohenda hag̃ua hekopete.